زایمان از جمله مهمترین اتفاق ‌های زندگی هر بانویی است و همه ی آنها دوست دارند که این اتفاق را با وجود تمام سختی ها و درد هایی که دارد تجربه کنند.

سزارین یکی از عمل‌ های مورد استفاده برای زایمان است از طریق آن نوزاد را به دنیا می‌ آورند.

در این مقاله شما را با عمل سزارین بیشتر آشنا می ‌کنیم.

عمل سزارین چیست؟

به روش جراحی گفته میشود که از طریق آن با ایجاد کردن برش‌ هایی در ناحیه شکم و رحم زن اقدام به خارج کردن نوزاد می ‌کنند و زایمان را انجام می دهند.

معمولاً زمانی از روش سزارین استفاده می‌ کنند که مادر به صورت طبیعی توانایی انجام زایمان را نداشته باشد.

علت‌ های دیگری نیز برای انجام این زایمان به جای زایمان طبیعی وجود دارد.

از جمله شرایطی که مادر دارای بیماری ‌های قلبی باشد و یا زمانی که ریسک وجود عفونت برای مادر و نوزاد بالا است.

در عمل سزارین پزشک برشی را در ناحیه شکم و رحم مادر ایجاد می ‌کند و از طریق آن برش اقدام به خارج کردن نوزاد کرده و نوزاد را به دنیا می آورد و سپس اقدام به بخیه کردن رحم و برش‌ های ایجاد شده و ترمیم آنها می‌ کند.

بهتر است که عمل سزارین را در مواقع ضروری انجام داد و مادر از ریسک و عوارض ناشی از آن نیز اطلاع پیدا کند.

علت‌ های استفاده از عمل سزارین

این روزها تقاضای زیادی برای انجام زایمان به صورت جراحی سزارین وجود دارد.

از جمله دلایلی که این عمل را انجام می‌ دهند عبارتند از:

داشتن ترس از درد زایمان طبیعی

مهمترین دلیلی که باعث روی آوردن بانوان به سمت زایمان سزارین می‌شود ترس آنها از انجام دادن زایمان طبیعی است و همیشه اینگونه به نظر می‌ رسد که زایمان طبیعی مدت زمان بیشتری طول می‌ کشد و میزان دردی که مادر متحمل میشود بالاتر است.

از این رو مادران زیادی ترجیح می ‌دهند که نوزاد خود را از طریق زایمان سزارین به دنیا آورد.

بالا بودن سن مادر

زمانی که سن مادر بالاتر از ۳۵ سال باشد ریسک انجام زایمان برای او بالاتر می‌ رود و  از لحاظ فیزیکی در شرایط حساس‌ تری قرار دارد از این رو استفاده کردن از زایمان سزارین برای آنها بهتر است.

وجود سابقه ی بیماری در مادر

مادرانی که مبتلا به بیماری چون بیماری‌ های قلبی عروقی، دیابت، فشار خون و چاقی زیاد از حد هستند بهتر است که زایمان خود را به صورت سزارین انجام دهند. همچنین در مواردی که مادر مبتلا به تبخال تناسلی و یا فیبروم‌ های رحمی بزرگ است پزشک انجام دادن زایمان سزارین را برای او مناسب‌تر می ‌داند.

داشتن حاملگی ‌های چند قلویی

در صورتی که مادر چند قلو باردار باشد بهتر است که نوزاد خود را از طریق سزارین انجام دهد زیرا سرعت زایمان در این روش بیشتر است.

از طریق زایمان طبیعی نیز می ‌توان نوزاد های چند قلو را به دنیا آورد ولی بهتر است که این ریسک صورت نگیرد و نوزادان به صورت سزارین به دنیا آیند.‌

در صورت نداشتن تناسب سفالوپلویک و یا CPD

عدم تناسب سفالوپلویک یعنی زمانی که سر نوزاد و یا بدن او به قدری بزرگ است از طریق زایمان طبیعی و لگن مادر ایمن خارج نمیشود و یا در شرایطی که لگن مادر به قدری کوچک باشد که برای زایمان نوزاد با اندازه‌ های متوسط نیز جوابگو نباشد.

وجود جفت سرراهی

جفت سر راهی به مواردی می‌ گویند که جفت در دهانه رحم قرار گرفته و راه خروج نوزاد را مسدود کرده است.

در صورت وجود دروغ عرضی

در این شرایط نوزاد به حالت افقی در رحم قرار گرفته و یا به پهلو می باشد از طریق زایمان طبیعی نمی ‌توان آن را به دنیا آورد.

در صورت بریچ بودن

بریج یعنی شرایطی که پا های نوزاد در پایین رحم قرار گرفته از طریق زایمان طبیعی نمی‌ توان او را به دنیا آورد.

داشتن تجربه سزارین در زایمان ‌های قبلی

چنانچه زایمان ‌های قبلی مادر از طریق سزارین صورت گرفته باشد باید نوزاد خود را نیز دوباره از طریق سزارین به دنیا آورد.

اقدامات قبل از زایمان سزارین

قبل از زایمان سزارین، مشاوره و بررسی‌های پزشکی از اهمیت ویژه‌ ای برخوردار است.

اولین اقدام این است که پزشک معالج تاریخ دقیق عمل و شرایط مادر و جنین را بررسی کرده و تمام آزمایشات لازم، از جمله آزمایش خون، ادرار، و سونوگرافی را تجویز می‌ کند.

ممکن است پزشک از نظر قلبی، ریوی، و کلیوی وضعیت مادر را ارزیابی کند تا مطمئن شود که هیچ مشکلی برای انجام عمل وجود ندارد.

اگر مادر به داروهای خاصی حساسیت داشته باشد یا بیماری زمینه‌ ای مانند فشار خون بالا یا دیابت داشته باشد، پزشک دستوراتی خاص برای مدیریت این شرایط قبل از عمل می‌ دهد.

به علاوه، باید مادر از تمام داروها و مکمل‌ هایی که مصرف می‌ کند، پزشک را مطلع کند.

در روز عمل، مادر باید به صورت ناشتا به بیمارستان برود تا از عفونت‌ های احتمالی جلوگیری شود.

پزشک ممکن است از داروهای مسکن و آرامبخش برای کاهش استرس مادر قبل از عمل استفاده کند.

نوار قلب جنین به‌ طور منظم چک می‌ شود تا از سلامت جنین اطمینان حاصل شود.

یکی دیگر از اقدامات مهم، انجام بی‌ حسی اپیدورال یا بیهوشی عمومی است که بسته به وضعیت مادر و جنین تصمیم‌ گیری می‌ شود.

بعد از انجام این مراحل، مادر به اتاق عمل منتقل می‌ شود و عمل سزارین آغاز می‌ گردد.

طریقه انجام عمل سزارین

ابتدا مادر را بیهوش و یا بی‌حس می ‌کنند و بعد از اطمینان یافتن از بی‌حسی و یا بیهوشی مادر برشی افقی و یا عمودی را در شکم مادر ایجاد کرده و در اکثر مواقع پزشکان برش افقی را انتخاب می ‌کنند زیرا هم سریع‌تر بهبود پیدا می‌ کند و هم جای برش بعد از بهبودی کمتر مشخص است.

بعد از اینکه برش را انجام می‌ دهند نوزاد را از رحم خارج کرده و سپس جفت را نیز خارج می‌ کنند و بعد از انجام این مراحل اقدام به بستن محل برش از طریق بخیه و یا چسبی مخصوص می کنند.

روش برش عمودی برای زایمان سزارین در کرج معمولاً در مواقعی که زایمان باید به صورت اورژانسی صورت بگیرد استفاده می‌شود تا سریعتر بتوانند نوزاد را از رحم خارج کنند.

در صورتی که شرایط اورژانسی نباشد عمل سزارین را معمولاً در هفته سی و نهم بارداری انجام می‌ دهند و مدت زمان ۴۵ الی ۶۰ دقیقه ای برای انجام آن لازم است و از این مدت زمان حدود ۳۰ دقیقه برای انجام بخیه ها صرف می‌شود.

برش‌ های رحم را با استفاده از بخیه های جذبی می بندند ولی جهت بستن برش ‌های پوست و شکم از روش‌ های زیر استفاده می‌ کنند:

• استفاده کردن از منگنه پوست به صورتی که با استفاده از دستگاه منگنه اقدام به بستن پوست برش خورده و بخیه ی آن می ‌کنند و جزو روش‌ های بسیار رایج محسوب می‌شود زیرا سرعت عملکرد بالایی دارد.
• استفاده کردن از نخ و سوزن که روش مطمئن تری در مقایسه با منگنه است و زمان بیشتری برای انجام آن لازم است. این روش بخیه زدن دارای میزان عفونت و عوارض کمتری است.
• استفاده کردن از چسب برای بخیه زدن به صورتی که از طریق چسب برش را بسته و روی آن را پانسمان می ‌کنند و استفاده از آن به مقاومت پوست فرد و نوع برش انجام شده بستگی دارد.

مراقبت‌ های بعد از عمل سزارین

بعد از عمل سزارین، مراقبت‌های پزشکی بسیار مهم هستند تا از بروز عوارض جلوگیری شود و روند بهبودی به‌ درستی انجام گیرد.

اولین نکته‌ ای که باید توجه شود، مراقبت از محل برش است.

جراح محل برش را با بانداژ تمیز پوشش داده و مادر باید از وارد کردن هرگونه فشار به آن جلوگیری کند.

مراقبت از بخیه‌ ها بسیار اهمیت دارد و باید به توصیه‌ های پزشک برای شستشو و ضدعفونی آن توجه شود.

علاوه بر این، مادر باید در روزهای اول پس از عمل استراحت کافی داشته باشد و از انجام فعالیت‌ های سنگین خودداری کند.

در صورتی که مادر دچار درد یا ناراحتی شد، پزشک ممکن است مسکن‌ هایی تجویز کند که در کنترل درد موثر باشند.

مراقبت از تغذیه و حمایت روانی نیز پس از سزارین بسیار مهم است.

مادر باید به تدریج مایعات و غذاهای سبک مصرف کند و در صورت امکان، به تغذیه از شیر خود ادامه دهد.

در برخی موارد، پزشک ممکن است به مادر توصیه کند که از داروهای ملین برای جلوگیری از یبوست استفاده کند که ممکن است به دلیل محدودیت در حرکت و اثرات داروهای بیهوشی رخ دهد.

حمایت روانی از مادر برای مقابله با احساسات پس از عمل و فشارهای جسمی بسیار ضروری است.

در صورتی که مادر دچار علائم عفونت یا خونریزی غیرطبیعی شد، باید فوراً به پزشک مراجعه کند.

چه افرادی برای عمل سزارین مناسب هستند؟

از جمله کاندید های زایمان سزارین عبارتند از:

• جنین در وضعیت غیرطبیعی (مثل بریچ یا عرضی)

• مادر دارای مشکلات لگنی یا رحم غیرطبیعی که مانع از زایمان طبیعی می‌ شود.

• زایمان با وضعیت نادرست جنین (مثل قرار گرفتن سر جنین در موقعیت‌ های نامناسب)

• فشار خون شدید یا پیشرفته در مادر (پره‌اکلامپسی)

• دیابت بارداری که کنترل نشود.

• زایمان قبلی با سزارین (در صورت توصیه پزشک برای سزارین مجدد)

• پارگی یا آسیب به رحم در بارداری‌ های قبلی

• زایمان طولانی و دشوار که به دلیل ضعف انقباضات یا افت فشار جنین ادامه پیدا نمی‌ کند.

• مضاعفات مادر مانند بیماری‌ های قلبی یا تنفسی که ریسک زایمان طبیعی را افزایش می‌ دهد.

• جفت سرراهی (Placenta Previa) که جفت در پایین رحم قرار گرفته و مانع از زایمان طبیعی می‌ شود.

• عفونت‌ های فعال تناسلی در مادر که خطر انتقال به جنین را دارند.

• زایمان چندقلویی که به دلیل موقعیت جنین‌ ها نیاز به سزارین باشد.

• افزایش وزن غیرطبیعی جنین (ماکروزومی) که احتمال آسیب به مادر یا جنین در حین زایمان طبیعی زیاد است.

عوارض انجام زایمان سزارین

این روش جراحی نیز همانند روش‌ های جراحی دیگر امکان دارد که عارضه ‌هایی را ایجاد کند البته میزان مهارت پزشک در انجام آن بسیار مهم است ولی باز امکان به وجود آمدن عوارض زایمان سزارین وجود دارد که در زیر آنها را برای شما عنوان می ‌کنیم:

عفونت در محل برش جراحی

البته وجود این عفونت به مقدار زیادی به مهارت پزشک و برش‌ ها و بخیه‌ هایی که انجام داده بستگی دارد.

ولی باز هم مادر باید بعد از زایمان مراقبت‌ هایی را که پزشک به وی توصیه کرده را حتماً انجام دهد.

خونریزی و لخته خون

بنابراین بهتر است مادر بعد از انجام زایمان تحت نظر پزشک قرار بگیرد و مراقبت‌ هایی را که پزشک به او توصیه کرده است کاملاً رعایت شود‌.

مشکل در تنفس و بدن نوزاد

بنابراین بهتر است که برای انجام زایمان خود حتماً پزشک حاذق و ماهر را انتخاب کنید و با خیال راحت نوزاد خود را به دست او بسپارید.

• روزهایی را که مادر باید در بیمارستان سپری کند در زایمان سزارین بیشتر از زایمان طبیعی است.
• دوره ی نقاهت مادر در شرایط سزارین بیشتر از زایمان طبیعی است.
• به وجود آمدن درد در ناحیه لگن و چسبندگی بعد از زایمان سزارین وجود دارد.
• هزینه انجام زایمان سزارین در مقایسه با زایمان طبیعی بسیار بالاتر است.

نکاتی که مادر باید بعد از انجام زایمان سزارین رعایت نماید

• در روزهای اول جراحی مادر درد هایی را متحمل می‌شود که می‌ تواند برای تحمل آنها از دارو های مسکن که پزشک برای وی تجویز کرده استفاده کند ولی چنانچه چند روز از زمان جراحی بگذرد این درد ها نیز کمتر شده و بهبود پیدا می ‌کند.
• ترشحاتی از دستگاه تناسلی خارج میشود که کاملاً طبیعی می ‌باشد.
• روزانه بین ۸ تا ۱۰ لیوان آب را مصرف کند.
• از بالا پایین کردن پله‌ ها و بلند کردن اجسام سنگین باید خودداری کرد.
• تا زمانی که بتوان از کمربند ایمنی استفاده کرد باید از انجام رانندگی خودداری نمود.
• چنان چه محل برش دچار قرمزی و تورم شود باید حتماً پزشک خود را در جریان آن قرار داد.

تفاوت سزارین با زایمان طبیعی

زایمان طبیعی و سزارین هرکدام مزایا و معایب خود را دارند.

در زایمان طبیعی، فرآیند تولد از طریق کانال واژن اتفاق می‌ افتد و معمولاً نیاز به جراحی ندارد.

این نوع زایمان به دلیل استفاده از قدرت طبیعی بدن برای تولد نوزاد، معمولاً به زمان کمتری برای بهبودی نیاز دارد.

پس از زایمان طبیعی، مادر می‌ تواند به سرعت حرکت کند و در بیشتر مواقع بعد از چند ساعت به خانه برود.

علاوه بر این، در زایمان طبیعی، خطر ابتلا به عفونت‌ های پس از زایمان کمتر است و ارتباط اولیه نوزاد با مادر، از طریق تماس پوست به پوست، به تقویت پیوند عاطفی کمک می‌ کند.

از سوی دیگر، سزارین یک روش جراحی است که طی آن نوزاد از طریق برش در دیواره شکم و رحم مادر به دنیا می‌ آید.

این روش معمولاً زمانی انتخاب می‌ شود که زایمان طبیعی ممکن نباشد یا به دلایل پزشکی ریسک بالایی داشته باشد.

سزارین معمولاً به زمان بیشتری برای بهبودی نیاز دارد و ممکن است مادر با درد و محدودیت‌ های بیشتری در حرکت مواجه شود.

ریسک عفونت و خونریزی بیشتر در سزارین وجود دارد.

علاوه بر این، در سزارین، مادر باید برای بهبودی کامل زمان بیشتری نسبت به زایمان طبیعی صرف کند و احتمال مشکلات در بارداری‌ های آینده نیز ممکن است بیشتر شود.

زایمان سزارین چند ساعت طول می کشد؟

زایمان سزارین معمولاً بین ۴۵ دقیقه تا یک ساعت طول می‌ کشد.

در این روش، پس از بی‌ حسی موضعی یا بیهوشی، پزشک برشی در ناحیه شکم و رحم ایجاد می‌ کند تا نوزاد را خارج کند.

معمولاً بیرون آوردن نوزاد تنها چند دقیقه زمان می‌ برد، اما بخش عمده زمان صرف بخیه‌ زدن و بستن لایه‌ های مختلف بدن می‌ شود.

در صورتی که شرایط خاصی مانند چسبندگی، زایمان‌ های قبلی یا مشکلات دیگر وجود داشته باشد، ممکن است مدت زمان عمل کمی بیشتر شود.